روانشناختی
کارایی حافظه‌ی شما چگونه است؟
اردیبهشت
هنگامی که درباره حافظه حرف می‌زنیم منظورمان فقط همه‌ی چیزهایی که به یاد می‌آوریم نیست، بلکه توانایی‌مان برای به یاد‌آوردن می‌باشد. ممکن است فکر کنید که یک حافظه مطلوب حجم وسیعی از داده‌هاست که تقریباً ثبت شده و تمام آنچه را که در طول زندگی آموخته‌اید و یا تجربه کرده‌اید را به طور امن ذخیره می‌کند.
تمام حافظه‌ها به طور یکسان به وجود نیامده‌اند، بعضی از آنها قرار است که فقط مدت زمان کوتاهی نگه داشته شده و سپس پاک‌شوند، تصور کنید اگر شما بخواهید هر شماره تلفنی را که گرفته‌اید و یا هر مکانی که دیده‌اید را در حافظه‌تان نگهداری کنید، این حافظه، ذهن شما را مغشوش کرده و مانند لباس‌های ازمد افتاده در کمد و یا خرت و پرت‌های تلمبار شده در انباری، یافتن آن چه که نیاز دارید را بسیار سخت می‌کند.
اطلاعاتی که مهم هستند و یا از نظر احساسی قوی میباشند، برای نگهداری طولانی‌مدت در مغز ذخیره می‌شوند. این اطلاعات آنقدر عمیق و ریشه دارند که بخشی از شما می‌شوند، آنها تصورات، تجربه‌ها و شناخت جنبه‌های ذاتی، هویت روانی و اجتماعی شما هستند، حافظه‌ی شما شامل واقعیت‌ها و تصوراتی مانند نام دوستان نزدیک، چهره‌ی افرادی که دوستشان دارید، است. این حافظه در عین حال دربرگیرنده‌ی طرز کارها و مهارت‌هایی مثل نحوه‌ی راندن یک اتومبیل و یا چرخاندن یک چوب گلف و دانش تخصص یافته‌است که از آن در کارهایتان استفاده می‌کنید.
هنگامی که ما شروع به فراموش کردن این چیزهای مهم می‌کنیم، نگرانی‌مان آغاز می‌شود. فرایند آموختن اطلاعات جدید، ذخیره کردن آنها و سپس یافتن‌شان، مستلزم بازی پیچیده‌ی عملکردهای مغزی است. شناخت این فرایند، می‌تواند به شما در درک این که چرا بعضی حافظه‌ها دوام زیادی دارند و بعضی دیگر خیلی زود پاک می‌شوند و همچنین شما بعضی از اطلاعات را در کوتاه‌مدت یا بلندمدت به یاد می‌آورید کمک می‌کند .
حافظه کوتاه‌مدت
حافظه کوتاه‌مدت، اطلاعاتی که شما نیاز دارید را فقط برای چند ثانیه یا چند دقیقه حفظ می‌کند، سپس این اطلاعات ناپدید می‌شوند، این اطلاعات می‌تواند تاریخ و زمان قرار ملاقاتی باشد که شما همین چند لحظه‌ی پیش گذاشته‌اید و باید آن را تا زمانی که در دفترچه یادداشت خود بنویسید، به یاد داشته باشید.
حافظه‌کاری
شکلی از حافظه‌ی کوتاه‌مدت است که کمی پیچیده‌تر می‌باشد. حافظه‌کاری دربردارنده اطلاعاتی است که شما برای مدت زمان کوتاهی در ذهنتان نگهداری می‌کنید تا برای منظور خاصی از آن استفاده کنید. حافظه‌ی کاری زمانی خود را نشان می‌دهد که شما مجبورید گزینه‌های معینی را بررسی کرده و خیلی سریع و دقیق تصمیمی را اتخاذ‌کنید. به عنوان مثال شما در سوپرمارکت هستید و می‌خواهید تصمیم بگیرید که آیا خریدن پودر رختشویی بزرگ به صرفه‌تر است یا پودر رختشویی کوچک، شما قیمت هر یک را به یاد می‌آورید و سپس به طور ذهنی محاسبه‌ای برای مقایسه آنها انجام می‌دهید تا تصمیم بگیرید که کدام یک را بخرید، همان زمان به بخشی دیگر در فروشگاه می‌روید احتمالاً شما قیمت پودرهای رختشویی را فراموش کرده‌اید، چرا که نیاز ندارید از این اطلاعات به صورت طولانی‌مدت نگهداری کنید.
حافظه کوتاه‌مدت، موقتی می‌باشد زیرا اطلاعات جدید به طور مداوم جانشین اطلاعات قبلی می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد که بیشتر مردم می‌توانند فقط حدود ۹-۵ بیت اطلاعات غیر مرتبط را در ذهن خود نگه‌دارند، به همین دلیل است که یادآوری یک شماره تلفن ۷ رقمی آسان‌تر است از یک شماره‌ی خیلی طولانی مثل شماره حساب کارت اعتباریتان است.
حافظه کوتاه‌مدت خود را امتحان کنید
یک روش بسیار خوب برای تست حافظه کوتاه‌مدت این است که، ببینید چه تعداد شماره را می‌توانید پشت سر هم یا به صورت برعکس به یادمی‌آورید. اگر بتوانید شماره‌های بیشتری را در هر دو حالت، به یاد آورید پس حافظه کوتاه‌مدت شما خوب است.
یادآوری شماره‌ها در ترتیب معکوس سخت‌تر است، زیرا این کار مستلزم استفاده از حافظه‌کاری است که تخته پاک‌کن حافظه کوتاه‌مدت شما می‌باشد. شما باید ابتدا شماره‌ها را به ترتیب به یاد آورید و سپس ترتیب آنها را تغییر دهید.
به یاد آوردن ۸ شماره یا بیشتر به ترتیب و ۷ شماره یا بیشتر در ترتیب عکس، می‌تواند بسیار فوق العاده باشد. اما گرفتن این تست‌ها شما را قادر نخواهد ساخت که تشخیص مطمئنی درباره‌ی حافظه‌ی خود داشته باشید. انجام یک تشخیص، فرایندی پیچیده است که طیف وسیعی از اطلاعات را درباره‌ی شما به حساب می‌آورد.
ماهیت کوتاه و گذرای حافظه‌ی کوتاه‌مدت عملاً سودمند است، زیرا به شما امکان پاک‌کردن اطلاعات غیر لازم را می‌دهد، اگر شما همه‌ی اطلاعات کوتاه را نگهداری کنید، ذهنتان به حدی از اطلاعات عمومی و اتفاقات، انباشته می‌شود که در پیدا کردن اطلاعات مهم دچار مشکل می‌شوید. در کنار داشتن ظرفیت محدود سیستم مغزی‌ای که حافظه کوتاه‌مدت را انجام می‌دهد از نظر عملکردی نیز شکستنی است، شبیه حبابی که در یک نسیم ملایم می‌ترکد، حافظه کوتاه‌مدت به سادگی توسط وقفه‌ها به هم می‌ریزد و پاک می‌شود.
اگر سعی می‌کنید یک شماره تلفن را به یادآورید و در همان حال کسی که در اتاق قدم می‌زند، از شما سوالی بپرسد، احتمالاً شما، شماره تلفن را فراموش خواهید کرد و مجبورید که ازنو دنبال آن بگردید. آن اطلاعات اضافی (سوالی که شخص پرسید)، کافی است تا حافظه کوتاه‌مدت ناپدید شود.
حافظه بلند مدت
حافظه بلندمدت، از اطلاعاتی که مغز شما برای بیش از چند دقیقه آنها را ذخیره می‌کند و سپس در هنگام نیاز بازیابی‌شان می‌کند، تشکیل شده است. به بیان دیگر، حافظه بلندمدت، مجموع همه‌ی آن چیزهایی است که شما می‌دانید: خلاصه‌ای از داده‌ها مانند نشانی، شماره تلفن ، اسم دوستان و بستگان و نیز اطلاعات پیچیده‌تری از قبیل صداها و تصاویر رویدادهایی که ده‌ها سال پیش اتفاق افتاده‌اند. حافظه بلندمدت شامل اطلاعات معمولی است که شما هر روز استفاده می‌کنید، مثلاً چگونگی دم کردن چای، کار با کامپیوتر و انجام سلسله کارهای پیچیده در شغل و کارهای منزل‌تان.
تفاوت بین حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت فقط در مورد دائمی بودن یا نبودن آن نیست، بلکه در ظرفیت و میزان اطلاعاتی که مغز می‌تواند جابه‌جا کند نیز می‌باشد، با اینکه مغز می‌تواند فقط به اندازه‌ی محدودی حافظه کوتاه‌مدت در یک زمان بازی کند، اما ظرفیتش برای حافظه‌های بلندمدت تقریباً نامحدود است، به جز در موارد بیماری یا آسیب، همیشه می‌توانید چیزهایی تازه یادبگیرید و آنها را حفظ کنید. همچنین، حافظه‌های بلندمدت کمتر از حافظه‌های کوتاه‌مدت شکستنی و قابل تکه شدن میباشند و این بدین معنی است که حافظه‌های بلندمدت حتی در هنگامی که چیزی زنجیره فکر شما را قطع می‌کند، کم‌وبیش دست نخورده باقی می‌ماند.
اینکه چگونه مطالب و خاطره‌ها را به یاد می‌آورید، تا حد زیادی بستگی به این دارد که شما چه کسی هستید و این بازتاب تعامل بین شمار زیادی از متغیرهایی است که شخصیت شما را تشکیل می‌دهد، به این مسئله همه‌ی تجربه‌ها وخاطرات زندگیتان را هم اضافه کنید. شخصیت شما در طول زمان تغییر می‌کند و آنچه که شما به یاد می‌آورید و اینکه چگونه به یاد می‌آورید نیز تغییر خواهدکرد.
دو شخص درگیر در یک مسئله، آن را از دور نماهای متفاوتی مشاهده می‌کنند. زاویه و نگاه خاص هر شخص در کنار نظم روانی منحصر به فرد او تا اندازه‌ی زیادی به اینکه چگونه وی آن مسئله را درک کرده و آن را به یاد می‌آورد، ارتباط دارد.
همه‌ی حافظه‌های بلندمدت برای همیشه باقی نمی‌مانند، بعضی از حافظه‌های بلندمدت که استفاده نمی‌شوند یا به موضوع ربطی ندارند برای همیشه محو می‌شوند. آیا تا به حال کتابی را خوانده‌اید که برای‌تان بسیار جالب بوده اما سالها بعد دریافته‌اید که چیزی بیشتر از عنوان آن نمی‌توانید به یاد بیاورید. این مسئله احتمالاً به این دلیل است که شما به طرح داستان وشخصیت‌های آن برای طولانی‌مدت فکر نکرده‌بودید، از طرف دیگر بعضی از حافظه‌های بلندمدت به طرز جالبی پایدار هستند، برای این که شما چند بار از آنها استفاده می‌کنید.
بسیاری از بزرگسالان از توانایی خود در به یاد آوردن جزئیات دقیق کودکیشان مثلاً دعواهای بچگی، کاردستی‌های مدرسه، اتاقی که در تعطیلات و سفر در آن خوابیده‌اند و غیره متعجب می‌شوند.