روانشناختی
آنچه که والدین درباره اختلال پردازش شنیداری باید بدانند
مرداد
در ابتدا اجازه دهید توضیحاتی کلی درباره اینکه پردازش شنیداری چه نوع اختلالی می‌باشد و چه علائمی دارد صحبت کنیم تا پیش زمینه‌ای برای والدین فراهم شود، سپس به بیان چند توصیه می‌پردازیم تا والدین را برای کمک به رشد کودک و داشتن زندگی بهتر کمک کند.
اختلال پردازش شنیداری یا APD، مشکلی شنوایی‌ست که معمولا ۳ تا ۵ درصد کودکانی که در سنین مدرسه هستند، به آن دچار می‌شوند.
کودکانی با این شرایط، نمی‌توانند همانند سایر کودکان آنچه را که می‌شنوند پردازش و درک کنند. علت این امر، عدم هماهنگی بین مغز و گوش می‌باشد؛ درواقع چیزی در مسیر مغز برای شناخت و تفسیر صداهایی که توسط گوش شنیده می‌شوند، اختلال ایجاد می‌کند.
همه این چالش‌هایی که کودک و والدین او با آن مواجه هستند، به معنای ناتوانی کودک نیست! با داشتن یک رویکرد مناسب و تشخیص به موقع، کودک دارای اختلالات پردازش شنیداری می‌تواند در مدرسه، خانه و زندگی بسیار موفق باشد. حتما به این نکته که دوباره تکرار می‌کنیم توجه داشته باشید که تشخیص به موقع این اختلال و کنترل آن از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد.
مشکل در درک گفتارها
در مقالات متعددی گفته شده که کودکان مبتلا به اختلالات شنیداری توانایی شنیدن صداها را دارند، این گفته‌ها نتیجه آزمایش‌هایی‌ست که در یک اتاق تحت درمان صدا (اتاق تحت درمان صدا، محیطی‌ست بسیار ساکت و بدون سروصداهای آزاردهنده و برای تست شنیداری هر از گاهی صدایی در آن پخش می‌شود)، انجام شده است. آن‌ها معمولا به راحتی توانایی تشخیص اصوات در کلمات را ندارند، حتی اگر این صداها به اندازی کافی بلند و قابل شنیدن باشند.
مشکل زمانی ایجاد می‌شود که این کودکان وارد محیط‌های پرسروصدا می‌شوند و صداهای پس زمینه وجود دارد؛ مکان‌هایی مانند: سالن اجتماعات، کلاس و مدرسه، مهمانی‌ها و… . در این محیط‌ها درک آنچه که به آن‌ها گفته می‌شود برایشان سخت‌تر خواهد بود.
علائم و نشانه‌های اختلال پردازش شنیداری در کودکان چیست؟
علائم APD از خفیف تا علائم شدید تقسیم‌بندی می‌شوند و انواع مختلفی دارند. اگر فکر می‌کنید که کودک شما ممکن است این اختلال را داشته باشد، سوالات زیر را از خود بپرسید:
• آیا کودک من مرتبا صداها و کلمات را به‌صورت اشتباه می‌شنود؟
• آیا کودک من در محیط‌های پرسروصدا برای شنیدن مطالب دچار مشکل می‌شود و او را کلافه می‌کند؟
• آیا توانایی درک مطالب شنیداری کودک من، در محیط‌های آرام و ساکت بهتر می‌شود؟
• آیا فرزند من در هجی کردن کلمات و آواشناسی مشکل دارد؟
• آیا دنبال کردن و همراهی در مکالمات برای او سخت است؟
اغلب APD با سایر اختلالات مشابه به علت داشتن علائم مشترک، اشتباه گرفته می‌شود. کمبود حافظه شنوایی، حساسیت به صدا و مشکلات دقت و توجه در شنیدن کلمات، از علائم اختلال پردازش شنیداری نیستند. به طور ساده بخواهیم بیان کنیم، این اختلال می‌تواند مشکلاتی در زمینه درک اطلاعات صوتی را شامل شود و این علائم با مواردی که در اینجا برای اختلالات دیگر بیان کردیم متفاوت هستند. مراجعه به یک پزشک متخصص مرتبط، به والدین در تشخیص این موضوع کمک خواهد کرد.
چگونه این اختلال تشخیص داده می‌شود؟
اگر فکر می‌کنید که فرزند شما هنگام صحبت کردن و پاسخ دادن به مطالبی که می‌شنوند و درک آن مشکل دارند، حتما به یک متخصص شنوایی مراجعه کنید تا کودک شما را مورد معاینه قرار دهد. توجه داشته باشید که فقط متخصصان این زمینه می‌توانند اختلال پردازش شنیداری را تشخیص دهند.
چطور والدین و معلمان می‌توانند به کودک کمک کنند؟
سیستم شنوایی تا سن ۱۴ سالگی رشد دارد و تغییر می‌کند. بسیاری از کودکانی که مبتلا به APD هستند، با بلوغ سیستم شنوایی خود می‌توانند مهارت‌های شنیداری‌شان را نیز بهبود بخشند.
هیچ درمان قطعی شناخته نشده، اما استراتژی‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانند به درک شنیداری این کودکان کمک کند و باعث پیشرفت آن‌ها شود. این استراتژی‌ها زمانی بیشترین تاثیر را دارند که در سنین پایین شروع شوند. برخی از این راهکارها شامل موارد زیر می‌شوند:
• ایجاد محیط مناسب برای تقویت مهارت‌های شنیداری و درک گفته‌ها
• درمانگری فردی
• همکاری با سایر متخصصان در تشخیص علائمی که مستقیما از طریق آزمایش‌های شنیداری قابل تشخیص نیستند؛ برای مثال: کمک از افرادی که در زمینه گفتار درمانی فعالیت می‌کنند، کمک از مشاوران، برای تشخیص افسردگی یا اضطرابهایی که به دلیل اختلال پردازش شنیداری ممکن است کودک داشته باشد.
• هنر درمانی و موسیقی درمانی برای ایجاد عزت نفس در کودک کمک کننده هستند، پس اگر شرایط‌اش را دارید حتما در این درمان‌ها کودکتان را شرکت دهید.
یک وسیله که به درک مفاهیمی که کودک می‌شنود کمک می‌کند، دستگاه تربیت شنیداری‌ست. کار این دستگاه کاهش صداهای آزاردهنده و پس زمینه‌ای‌ست تا کودک قادر باشد تنها برروی حرف‌های گوینده تمرکز کند و آن‌ها را بهتر درک کند.
درواقع این دستگاه شامل یک میکروفون و هدفون است، زمانی که گوینده صحبت می‌کند، دستگاه سیگنالی را به گیرنده بی‌سیم می‌فرستد و کودک با قرار دادن آن هدفون برروی گوش خود می‌تواند صدای گوینده را واضح‌تر و بدون صداهای پس زمینه بشنود.
برای زمان‌هایی که در خانه هستید این راهکارها می‌توانند کمک کننده باشند:
• تا جایی که می‌توانید از ایجاد صداهای آزاردهنده پرهیز کنید.
• از کودکان بخواهید که هنگامی صحبت می‌کنید به شما نگاه کند. اینکار باعث می‌شد که قدرت لب خوانی او افزایش پیدا کند.
• از راهکارهایی مانند تکه تکه کردن جملات استفاده کنید. سعی کنید مفاهیم را تنها با کلمات ساده و کوتاه مطرح کنید تا درک و به خاطر سپردن آن راحت‌تر شود.
• با لحنی آرام و با سرعت کم صحبت کنید.
• از کودک خود بخواهید که به شما نشان دهد مطلبی که به او گفته‌اید را درک کرده است.
• همیشه برای ساعات تمرین و برنامه‌هایی که با کودک خود دارید برنامه‌ریزی داشته باشید؛ کارهایی که باید انجام دهید، روتین‌ها و پیشرفت‌های کودکتان را یادداشت کنید.
• برای بسیاری از کودکان APD، استفاده از زیرنویس در تلویزیون مفید واقع شده است.
درنهایت باید متذکر شویم، به فرزندتان یادآوری کنید که هیچ چیز برای شرمندگی وجود ندارد. آدم‌ها با ویژگی‌های متفاوتی در جهان زندگی می‌کنند اما هیچ چیز مانع از شاد و موفق زیستن آن‌ها نمی‌شود. این کودکان عزیز نباید به حرف افرادی که آن‌ها را ضعیف و ناتوان می‌بینند گوش دهند. آن‌ها باید با تلاش و صبر برای شاد زیستن قدم بردارند.